Cari Açık

Genel bir tanım ile cari açık; bir ülkenin ithal ettiği malların ihraç ettiği mallardan daha fazla olmasına denilmektedir. Ülkenin ithal ettiği mallara harcadığı miktar, ihraç ettiği mallardan elde ettiği miktarı geçtiğinde cari açık söz konusu olur. Ödemeler bilanço dengesinin önemli bir unsuru olan cari açık, ülkenin dış işlemlerinin hesaplanmasında da büyük rol oynamaktadır.

Cari açık hesaplaması nasıl yapılır?

Cari açığı hesaplamak için cari denge ve sermaye hesabı bilinmelidir. Cari denge; mal dengesi, hizmetler dengesi, yatırım gelirleri dengesi ve cari transferlerin toplamı ile hesaplanmaktadır.

• Mal Dengesi; ülkenin ithalat ve ihracatı arasındaki fark denilmektedir.
• Hizmetler Dengesi; sigorta, turizm, gibi verilen hizmetler karşılığında alınan döviz ve satılması halinde ödenen döviz farkına hizmetler dengesi denilmektedir.
• Yatırım Gelirleri Dengesi; ülkenin yurt dışına yaptığı yatırımların döviz bedeliyle ilgili ülkeye yabancı ülkelerin yaptıkları yatırımların döviz bedeli ile olan farka denilmektedir.
• Cari Transfer; yurt dışında çalışan işçilerin getirdikleri döviz bedeline denilmektedir.

Dengeyi oluşturan her bir kalemin toplamında eğer sonuç pozitif çıkar ise cari açığın olmadığı anlamına gelmektedir. Negatif çıkmasında ise cari açığın varlığı kabul edilmektedir.

Ülkelerin ekonomik yapıları ve güçleri konusunda çok önemli bir gösterge olan cari açık; sistemli politikalar ile birlikte yürütülmesi gereken bir konudur.

Cari açığı düşürmek ya da kapatmak için;

• İthal edilen mallara kota ya da vergi ilave etmek,
• İthalat yerine ithal ikameci sanayileşme gibi ihracata yönlendiren politikalar oluşturmak,
• Ülkenin küresel pazarlarda rekabetçi düzeyini arttırmaya ve üreticilerin ihracat yapmasını teşvik etmeye yönelik destek çalışmaları yapmak,

Ulusal para değerini diğer döviz türlerine göre geliştirerek, ülkedeki üreticilerin mallarının daha hızlı ihraç edilmesini sağlamak gibi uygulamalar yapılmalıdır.

Fatih ÜŞÜR
Genel Müdür

Mali Müşavir – Yatırım Teşvik Uzmanı